Eraserhead

Eraserhead (1977)

          Με την πρώτη του ταινία ο David Lynch κατάφερε να προσφέρει στον παγκόσμιο κινηματογράφο μια από τις καλύτερες ταινίες που έχουν γυριστεί ποτέ. Συνδυάζοντας άψογα δυο από τις κορυφαίες σχολές του ευρωπαϊκού cinema (γερμανικός εξπρεσιονισμός και γαλλικός-ισπανικός σουρεαλισμός) , οι οποίες αποτέλεσαν γενικότερη επιρροή του, καταφέρνει να συνθέσει το παζλ της ψυχογράφησης των ανθρώπων μιας κοινωνίας με κύρια χαρακτηριστικά την αποξένωση και την απουσία συναισθημάτων.

 Έντονα είναι τα αυτοβιογραφικά στοιχεία μέσα στην ταινία. Ο Lynch εμπνευσμένος από τα νεανικά του χρόνια που έζησε στη Φιλαδέλφεια τοποθετεί τον πρωταγωνιστή του (Henry), ο οποίος είναι η προσωποποίηση της εργατικής τάξης της Αμερικής του '70 αλλά και του ίδιου του Lynch(το κούρεμα του θυμίζει αρκετά το σκηνοθέτη) σε ένα έρημο, αστικό και σχεδόν σάπιο τοπίο. Η σχέση του Henry με την "εκλεκτή" του (Mary X) θα οδηγήσει στη γέννηση ενός ανεπιθύμητου μωρού (όπως είχε συμβεί και στον ίδιο τον Lynch).Η ύπαρξη του μωρού σε μορφή τέρατος λειτουργεί καταλυτικά στο διαπιστώσουμε τις συνέπειες μιας απρόσωπης σχέσης και ποια μπορεί να είναι τα "δημιουργήματά" της. Η Mary Χ ανίκανη να αναλάβει τις ευθύνες που τις αναλογούν παρατάει τον Henry με τον μωρό, αφήνοντάς τον μέσα στα όνειρα και τις φαντασιώσεις του. Πώς θα καταφέρει τελικά ο Henry να ξεφύγει από την όλη κατάσταση; Δηλαδή από την ίδια του τη ζωή;

  Ουσιαστικά ο σκηνοθέτης με βάση τον σουρεαλισμό και εικόνες απευθείας από το υποσυνείδητο του πρωταγωνιστή προσπαθεί να μας δείξει την αντίδραση των ανθρώπων όταν ασφυκτιούν από τις κοινωνικές δομές και από την καταπίεση που αυτές μας προκαλούν. Όμως το μεγαλείο του Lynch εντοπίζεται στο γεγονός ότι δεν προσπαθεί να δώσει καμιά απάντηση .Απλώς θέτει τα ερωτήματα και με τις σουρεαλιστικές του εικόνες

 και τα εξπρεσιονιστικά του σκηνικά αφήνει εμάς να βρούμε την άκρη στο λαβύρινθο της ανθρώπινης ψυχής. Ακριβώς για αυτό το λόγο δεν θέλει ο ίδιος να μιλάει για την επεξήγηση της ταινίας.

          Ό ίδιος ο σκηνοθέτης έχει χαρακτηρίσει την ταινία ως "ένα όνειρο σκοτεινών και ανησυχαστικών καταστάσεων". Είναι ο εφιάλτης που ζούμε όλοι μας στην σύγχρονη αστικοποιημένη κοινωνία. Μια κοινωνία εγκαταλειμμένη από τους ίδιους τους πολίτες της ,μες την οποία τελικά ζουν τα νεκρά συναισθήματα και οι ανούσιες διαπροσωπικές σχέσεις έχοντας ως μουσική υπόκρουση τους εκκωφαντικούς θορύβους μιας συνεχώς "αναπτυσσόμενης" κοινωνίας.

                                                                                                                                                                                                                                    Π.Π.